โครงสร้าง Load Chart: อ่านแผ่นยังไง

องค์ประกอบหลัก ของ Load Chart เครนเคลื่อนที่ (Mobile Crane):

• ตารางความยาวบูม (Boom length) และ รัศมีทำงาน (Working radius) ต่อแกน X-Y
• ความสามารถยก (Rated Capacity) แสดงเป็นกิโลกรัม/ตัน ภายใต้เงื่อนไข counterweight, มุมบูม, การกางขา Outrigger
• หมายเหตุ/เงื่อนไข เช่น ห้ามยกเมื่อขาไม่เต็มระยะ, ห้ามฝ่าขีดจำกัดลม, การลดค่าหากติดตั้ง jib หรือ luffing jib
• แผนภูมิความเร็วลม และ พื้นที่รับลมของวัตถุ สำหรับรุ่นที่ระบุ
• เส้นแบ่ง “structural-limited” vs “stability-limited” บางรุ่นจะแจ้งโซนชัดเจน

สรุป: อ่านแผ่นถูกต้อง = ระบุรัศมีจริง, ความสูงตะขอ, ความยาวบูม, การกางขา, น้ำหนักรวมพร้อมอุปกรณ์เสริม แล้วหยิบค่าความสามารถยกจากแถว/คอลัมน์ที่ “ตรงกับสถานการณ์” เท่านั้น

URL: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Liebherr_LTM_1070-4.2_(49997634172).jpg

5 ขั้นตอนอ่านและคำนวณอย่างปลอดภัย

ขั้นที่ 1: รวบรวมข้อมูลจริงของงาน

• น้ำหนักวัตถุ + Rigging (สลิง ชุดสเปรเดอร์ ตะขอ แช็คเคิล) รวมเผื่อ 10–20%
• รัศมีทำงานวัดจาก ศูนย์หมุนเครน ถึงแนวดิ่งใต้จุดตะขอเมื่อยก
• ความสูงตะขอขั้นต่ำ (Hook height) ให้พ้นขอบ/สันหลังคา + ระยะเผื่อสลิง
• ทิศทางยก, เส้นทางเหวี่ยงบูม, พื้นที่ตั้งขา และข้อจำกัดรอบข้าง

ขั้นที่ 2: จับคู่สภาพเครนกับตารางที่ถูกต้อง

• รุ่นเครน, น้ำหนัก counterweight, ระยะกางขา Outrigger (เช่น 100%/75%), โหมดยาง/ขา
• มี jib หรือไม่, ส่วนเสริมอื่น ๆ ที่ลดความสามารถยก

ขั้นที่ 3: หาค่า “กำลังยกอนุญาต” ที่รัศมีจริง

• เลือกแถว “ความยาวบูม” และคอลัมน์ “รัศมี” ที่ใกล้/เกินจริง
• ถ้ามีหมายเหตุ stability-limited ให้ระวังการเปลี่ยนแปลงอย่างก้าวกระโดดเมื่อรัศมีเพิ่มเล็กน้อย

ขั้นที่ 4: หักปัจจัยลด (derating)

• ลมและพื้นที่รับลมของวัตถุ
• การติดตั้ง jib, block หลายชั้น, อุปกรณ์เสริมปลายบูม
• พื้นรับแรงไม่พอ (จำเป็นต้องเพิ่มแผ่นรอง/แผ่นปูทาง)

ขั้นที่ 5: ยืนยันด้วย “จุดวัดจริง” หน้างานก่อนยก

• วัดรัศมีจริงอีกครั้งหลังตั้งขา/กางบูม
• ตรวจลม ณ ความสูงบูม, ยืนยันการสื่อสารและแผนหยุดฉุกเฉิน

สูตรและตัวอย่างคำนวณ 2 เคส

สูตรเร็วที่ใช้บ่อย

• น้ำหนักรวม W_total = W_object + W_rigging (แนะนำเผื่อ 10–20%)
• พื้นที่รองรับขา A_req ≥ (P_out / q_allow) × SF เมื่อ SF ~1.3
• แรงดึงเชือก (Line pull) เมื่อใช้พาร์ทหลายเส้น LinePull ≈ W_total / parts (ต้องเทียบกับพิกัดกว้าน)

ตัวอย่าง A: ยก Chiller 3.0 ตัน, รัศมี 18 ม., สูง 24 ม.

1. คำนวณ W_total = 3.0 + 0.4 (Rigging) = 3.4 ตัน
2. เลือกตารางเครน 35–50 t, กางขา 100%, ไม่มี jib
3. อ่านค่า Rated Capacity ที่ 18 ม. สมมุติ 4.0–4.5 ตัน (ขึ้นกับรุ่น)
4. พิจารณาลมคาดหมายภายนอกอาคารและความสูงบูม หากลมใกล้ค่าจำกัดให้ “อัปไซส์” เครน
5. ผลลัพธ์: เครน 40–50 ตันให้ “margin” เพียงพอต่อความเสี่ยง

ตัวอย่าง B: ยกเครื่องจักร 7.5 ตัน, รัศมี 12 ม., สูง 9 ม., ทางแคบ

1. W_total = 7.5 + 0.7 = 8.2 ตัน
2. ทางเข้าแคบ ต้องตั้งขาเต็มแต่พื้นที่จำกัด → ตรวจ stability-limited
3. อ่านตารางเครน 55 t ที่รัศมี 12 ม. สมมุติ 10–12 ตัน
4. พิจารณาพื้นคอนกรีตเก่า → เพิ่มแผ่นรองและตรวจ bearing
5. ผลลัพธ์: 55 t ให้ระยะเผื่อดีกว่า 35–40 t ลดความเสี่ยงหยุดงาน

URL: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tadano_AR-5500M_02.jpg

ลม, พื้นรับแรง, และอุปกรณ์เสริม: ตัวลดความสามารถยก

ลมและพื้นที่รับลมของชิ้นงาน

ผู้ผลิตหลายรายกำหนดขีดจำกัดลมใช้งานภายนอก (เช่น ~9–12.5 m/s ขึ้นกับรุ่น/คอนฟิก) และอาจมี “กราฟลดค่าตามพื้นที่รับลมของชิ้นงาน (sail area)” ต้องอ้างอิงคู่มือรุ่นเสมอ

พื้นรับแรง (Ground Conditions)

ถ้าดิน/พื้นรับแรงไม่พอ เครนอาจทรุด เอียง หรือหลุดสมดุล แม้ตาม Load Chart จะ “ผ่าน” แล้วก็ตาม ให้คำนวณพื้นที่รองรับขา และใช้แผ่นรอง/แผ่นเหล็กปูทางตามค่าที่คำนวณได้

อุปกรณ์เสริมปลายบูม

Jib, luffing jib, block หลายเส้น และอุปกรณ์พิเศษอื่น ๆ มักมีตารางลดค่าแยก ต้องใช้แผ่นที่ถูกต้อง

ตารางช่วยเลือกช่วงบูม-รัศมี (แนวทาง)

หมายเหตุ: ตารางเป็นแนวทางเบื้องต้น ต้องเทียบ Load Chart รุ่นจริง ทุกครั้ง

เช็คลิสต์ก่อนยก (ฉบับ 1 หน้า)

1. รุ่นเครน, น้ำหนัก counterweight, ระยะกางขา → ตรงกับแผ่นที่ใช้
2. น้ำหนักรวมวัตถุ + Rigging → มีสำรอง ≥ 10–20%
3. รัศมีจริงหลังตั้งขา/กางบูม → เทียบกับคอลัมน์ที่ถูกต้อง
4. ความสูงตะขอพ้นสิ่งกีดขวาง + ระยะเผื่อ
5. ลมตามคู่มือรุ่น + พื้นที่รับลมของชิ้นงาน
6. พื้นรับแรงผ่านเกณฑ์ → คำนวณพื้นที่รองรับขาและปูแผ่น
7. อุปกรณ์เสริมปลายบูม/บล็อกหลายเส้น → ใช้ตารางลดค่าที่ถูกต้อง
8. การสื่อสาร (มือสัญญาณ/วิทยุ), แผนหยุดฉุกเฉิน, เขตห้ามเข้า

โทรคุยวิศวกร: 098-748-3366
แชท LINE ขอราคา/ตรวจแผนยก

ลิงก์ภายในที่เกี่ยวข้อง

เช่ารถเครน ·
เช่ารถเฮี๊ยบ ·
เช่ารถกระเช้า ·
Ground Bearing Pressure ·
พื้นฐาน Rigging ·
ความปลอดภัยใกล้สายไฟฟ้า ·
แนวทางลมสำหรับเครน ·
ราคาเช่ารถเครน

ลิงก์ภายนอกที่ควรอ่าน (USA/UK/DE/JP)

OSHA 1926.1417 Operation ·
OSHA 1926.1402 Ground Conditions ·
OSHA 1926.1425 Fall Zone ·
HSE: Lifting operations ·
HSE: LOLER ·
DGUV Vorschrift 52 (Krane) ·
DGUV 209-013 Rigging ·
IPAF resources ·
Liebherr: Load Charts ·
Manitowoc: Crane Resources ·
Tadano: Product Catalog (JP/EN) ·
KATO Works: Product Data

FAQ

1) รัศมีเพิ่ม 1–2 เมตร ทำไมค่าความสามารถยกลดฮวบ?

ช่วงที่เป็น stability-limited กำลังยกลดเร็วมากเมื่อรัศมีเพิ่มเล็กน้อย จึงต้องเผื่อรัศมีและยืนยันรัศมีจริงหลังตั้งขา

2) ใช้บล็อกหลายเส้น มีผลยังไง?

เพิ่ม parts of line ลดแรงดึงต่อเส้น แต่เพิ่มมวลอุปกรณ์ปลายบูม ต้องบวกเข้ากับน้ำหนักรวมและใช้ตารางลดค่า

3) ลมกระโชกต้องนับไหม?

ต้องคำนึงเสมอ ลมเฉลี่ยต่ำแต่กระโชกสูงอาจเกินขีดจำกัด ให้ใช้ค่าที่ผู้ผลิตกำหนดและหยุดงานเมื่อเกิน

4) Load Chart ต่างยี่ห้ออ่านเหมือนกันไหม?

หลักการเหมือนกัน แต่การจัดตาราง/สัญลักษณ์ต่างกัน ต้องใช้คู่มือรุ่นนั้น ๆ

5) ต้องคำนวณพื้นรับแรงทุกครั้งหรือไม่?

ควรคำนวณทุกงานที่ตั้งขา โดยเฉพาะดินอ่อน/พื้นคอนกรีตเก่าหรือมีโพรง ร่วมกับการใช้แผ่นรอง/แผ่นปูทาง